व्यावहारिक, नैतिक र जीवनोपयोगी शिक्षा प्रदानमा प्रतिबद्ध छौंः मुक्तिनाथ रिजाल

माउण्ट भ्यु अङ्ग्रेजी माध्यमिक विद्यालय २०३७ सालमा स्थापना भई वि.सं. २०४१ मा विधिवत रूपमा दर्ता भई सञ्चालनमा छ । संस्थापक सूर्य प्रसाद ब्यान्जु श्रेष्ठले धुलिखेलमा अंग्रेजी शिक्षाको पहुँच बढाउन दार्जिलिङबाट शिक्षक ल्याएर विद्यालय सञ्चालन गर्नुभएको हो । विद्यालयमा हाल रोमी प्रसाद ब्याञ्जु सञ्चालक अध्यक्ष हुनुहन्छ । धुलिखेल नगरपालिका वडा नम्बर ७ स्थित यस विद्यालयमा हाल ४१० विद्यार्थी र ३२ जना शिक्षक-कर्मचारी कार्यरत छन् ।

विद्यालय व्यावहारिक,  नैतिक र जीवनोपयोगी शिक्षामा केन्द्रित छ । नियमित परीक्षा, परियोजना-आधारित सिकाइ र अतिरिक्त क्रियाकलापमार्फत विद्यार्थीहरूलाई सक्षम बनाइन्छ । जिल्लास्तरिय, प्याब्सनस्तरिय र नगरस्तरिय प्रतियोगिताहरूमा विद्यालयले उल्लेखनीय सफलता प्राप्त गरेको छ । यातायात, स्वास्थ्य सेवा, छात्रवृत्ति तथा प्रविधिसहितको प्रयोगशाला उपलब्ध छन् । शिक्षकहरूको क्षमता अभिवृद्धिका लागि नियमित तालिम प्रदान गरिन्छ । भौतिक संरचना विस्तार गर्दै आधुनिक विद्यालय भवन निर्माणको योजना विद्यालयको रहेको छ । विद्यालय व्यवस्थापन समिति, शिक्षक, विद्यार्थी र अभिभावकबीचको सुमधुर सहकार्यले शिक्षालाई प्रभावकारी बनाएको छ ।

नयाँ शैक्षिक सत्र २०८२ सुरुवातको संघारमा विद्यालयका प्रधानाध्यापक मुक्तिनाथ रिजालसँग काभ्रेपोष्ट साप्ताहिकका लागि संवाददाता बालकृष्ण बजगांईले कुराकानी गरेका छन् । प्रस्तुत छ कुराकानीको सम्पादित अंशः

विद्यालयको स्थापना कहिले र कसरी भयो?

विद्यालयको सुरुवात २०३७ सालतिर भएको देखिन्छ । नेपाल सरकारमा विधिवत रूपमा २०४१ सालमा दर्ता भएको तथ्यांक छ। विद्यालयका संस्थापक रोशी प्रसाद श्रेष्ठका बुबा सूर्य प्रसाद ब्यान्जु श्रेष्ठले दार्जिलिङबाट शिक्षकहरू ल्याएर बनेपा, भक्तपुर, काठमाडौं जानु नपरोस् भन्ने सोचले र अंग्रेजी शिक्षा आवश्यक छ भन्ने मान्यताका आधारमा अध्ययन-अध्यापन सुरु गर्नुभएको हो।

हाल विद्यालयमा कति विद्यार्थी र शिक्षक छन्?

विद्यालयमा शिक्षक तथा कर्मचारीसहित ३२ जना स्टाफ कार्यरत छन् । हाल विद्यार्थी संख्या ४१० जना रहेको छ ।

विद्यालयले कस्तो शिक्षा प्रदान गरिरहेको छ?

हाम्रो विद्यालयले व्यावहारिक, पारिवारिक, र जीवनोपयोगी शिक्षा प्रदान गरिरहेको छ । विद्यार्थी केन्द्रित, विद्यार्थी उन्मुख, परियोजना आधारित शिक्षामा विशेष ध्यान दिइएको छ। साथै, बाहिरी वातावरण तथा नैतिक शिक्षालाई पनि प्राथमिकता दिइएको छ । घरमा नसिकिएका विषयहरू विद्यालयमा सिक्ने अवसर उपलब्ध गराइएको छ ।

विद्यालयको शैक्षिक उपलब्धि कस्तो छ ?

शैक्षिक उपलब्धि एकदमै राम्रो छ । कोरोनापछिको शैक्षिक स्तर पुनः सुधार भइसकेको छ। विद्यार्थीहरूको नतिजा र प्रस्तुतिमा पनि उत्कृष्ट प्रगति भइरहेको छ ।

अतिरिक्त क्रियाकलाप, बिलई र एसईई परीक्षामा विद्यार्थीहरूको प्रगति कस्तो छ?

वर्षेनि विद्यार्थीको नतिजा राम्रो आइरहेको छ । यसका साथै विद्यार्थीहरू हाजिरी जवाफ, नृत्य, चित्रकला लगायतका प्रतियोगितामा उत्कृष्ट स्थान हाँसिल गर्दै आएका छन् । २०८१ सालमा हेल्पिङ ह्यान्ड्सले आयोजना गरेको हाजिरी जवाफ प्रतियोगितामा प्रथम भएका छन् । त्यस्तै विद्यार्थी संगठन अनेरास्ववियु काभ्रेपलाञ्चोकले आयोजना गरेको लोकनृत्य प्रतियोगितामा हामीले दोस्रो स्थान हाँसिल गर्न सफल भयौं । प्याब्सन स्तरिय फुटसल प्रतियोगितामा ३७ वटा विद्यालयमध्ये हाम्रो विद्यालयले प्रथम स्थान प्राप्त गरेको छ भने बेस्ट प्लेयर र बेस्ट गोलकिपरको उपाधि पनि हाम्रै विद्यार्थीहरूले जित्न सफल भएका छन् ।

विद्यार्थीहरूका लागि उपलब्ध सुविधाहरू के के छन्?

विद्यालयमा यातायात सुविधाका लागि ठूला गाडी तथा साना बालबालिकाका लागि भ्यानको व्यवस्था गरिएको छ। अतिरिक्त शुल्क नलिई नृत्य, चित्रकला, कम्प्युटर सिकाइने गरिएको छ। स्वास्थ्य सेवामा ध्यान दिँदै धुलिखेल अस्पतालसँग सहकार्य गरि आँखा परीक्षण, दन्त परीक्षण गर्ने गरेका छौं । राष्ट्रसेवक कर्मचारी नेपाल आर्मी, सशस्त्र र नेपाल प्रहरीका बालबालिकालाई १०-१५% छुट, दलित तथा पिछडिएका विद्यार्थीहरूलाई विशेष छुट प्रदान गर्दै आएका छौं । खेल क्षेत्रमा सफलता हाँसिल गरेका विद्यार्थीहरूलाई आगामी शैक्षिक सत्रदेखि विशेष छुट प्रदान गर्ने योजना छ । विद्यालयमा हाल ३४ जना विद्यार्थी पूर्ण छात्रवृत्तिमा अध्ययन गरिरहेका छन् ।

विद्यालयले शैक्षिक गुणस्तर सुधार्नका लागि अपनाएका नीति तथा कार्यक्रमहरू के के छन्?

विद्यालयले शिक्षकमाथि नियमित अनुगमन तथा निरीक्षण गर्दछ। अभिभावकसँग समन्वय गरी विद्यार्थीको प्रगति विवरण दाँज्ने गरिन्छ। विभिन्न परीक्षा प्रणाली (युनिट टेस्ट, पाठ समाप्ति परीक्षा) को माध्यमबाट विद्यार्थीको स्तर मूल्यांकन गरिन्छ। प्रोजेक्टरमार्फत गीतिनाटक, सन्देशमूलक चलचित्र, भिडियो प्रस्तुत गरेर शिक्षण विधिमा नवीनता ल्याउने अभ्यासमा हामीहरू छौं ।

विद्यार्थीहरूलाई अनुशासित, कर्तव्यनिष्ठ, र जिम्मेवार बनाउन विद्यालयले के गर्दै आएको छ?

विद्यालयमा करियर काउन्सेलिङ, विद्यार्थीको व्यक्तिगत समस्या सुन्ने तथा समाधान दिने, नैतिक शिक्षा प्रदान गर्ने, बाह्य वक्ताको सहकार्यमा नैतिक शिक्षाका कार्यक्रम सञ्चालन गरिन्छ। साथै, योग अभ्यासद्वारा स्मरण शक्ति वृद्धि तथा सकारात्मक सोचको विकास गराउने कार्यक्रमहरू गर्दै आएका छौं ।

विद्यालयमा नियमित अध्ययन बाहेक गैर-पाठ्यक्रम क्रियाकलाप कत्तिको हुन्छ?

नियमित रूपमा गैर-पाठ्यक्रम गतिविधिहरू सञ्चालन गरिन्छ। हप्तैपिच्छे पुनर्ताजगी कक्षाहरू, अन्तरंग र बहिरंग खेल, चलचित्र प्रदर्शन, सेक्सन स्तरका प्रतियोगिता, समूहगत प्रतिस्पर्धाहरू आयोजना गरिन्छन् ।

विद्यालयमा सूचना प्रविधिको प्रयोग कसरी गरिएको छ?

कक्षा ४ देखि ८ सम्म अध्ययन गर्ने विद्यार्थीहरूलाई प्रयोगात्मक पढाईका लागि इन्टरनेट जडित कम्प्युटर सेटहरू उपलब्ध छन् । कम्प्युटर ल्याबमा १२ वटा कम्प्युटर राखिएको छ । त्यस्तै विज्ञान प्रयोगशाला छ । जहाँ विद्यार्थीहरूले शिक्षकको समन्वय र निर्देशनमा प्रयोगात्मक ज्ञान लिन सक्दछन् ।

विद्यालयको भौतिक संरचना कस्तो छ? पर्याप्त छ?

हाल विद्यालयको भौतिक संरचना पर्याप्त छैन। तर, विद्यार्थीहरूलाई खाँदेर नराखी, ३० जनाभन्दा बढी विद्यार्थी भएमा अर्को सेक्सन खोल्ने व्यवस्था गरिएको छ। निकट भविष्यमा नै विद्यालयको लागि आवश्यक भौतिक संरचना बनाउने सोच विद्यालको रहेको छ ।

विद्यालयलाई अझ उत्कृष्ट र आधुनिक बनाउनका लागि केकस्ता योजनाहरू छन्?

निकट भविष्यमा सुविधासम्पन्न विद्यालय भवन निर्माण गर्ने योजना छ । विद्यालयमा खेल मैदान पर्याप्त छ। टिफिन समय दुई चरणमा विभाजन गरिएको छ, जसले विद्यार्थी तथा क्यान्टिन व्यवस्थापनमा सहजता ल्याएको छ। कक्षाकोठा तथा विद्यालय परिसरमा सिसी क्यामरा जडान गरिएको छ । ट्रस्ट भवनमा फल्स सिलिङ लगाइएकाले गर्मी तथा पानी पर्दा असर नपर्ने व्यवस्था मिलाइएको छ । विषय शिक्षकको अनुरोधमा ल्याबमा आवश्यक सामग्री थप्ने तथा कम्प्युटर मर्मत सुधार गर्ने कार्य निरन्तर भइरहेको हुन्छ ।

विद्यालयमा अभिभावकको संलग्नता कत्तिको छ, यसलाई वृद्धि गर्न के गरिँदैछ?

विद्यालय व्यवस्थापन समिति तथा शिक्षक अभिभावक संघमा अभिभावकहरूको सक्रिय सहभागिता रहेको छ। हालै अभिभावक दिवसमा १० जना उत्कृष्ट अभिभावकलाई सम्मान गरिएको थियो। अभिभावकका सुझावलाई विद्यालयले उच्च प्राथमिकता दिने गर्दछ ।

शिक्षकहरूको क्षमता विकासका लागि विद्यालयले कस्ता कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहेको छ?

विद्यालयले प्रत्येक दुई वर्षमा प्रि-प्राइमरी शिक्षकहरूको लागि रिफ्रेसमेन्ट तालिम सञ्चालन गर्दछ। शिक्षकहरूलाई नगरपालिका तथा प्याब्सनले आयोजना गर्ने तालिमहरूमा सहभागी गराइन्छ। साथै, वार्षिक रूपमा शिक्षकहरूका लागि रिफ्रेसमेन्ट टुर तथा पिकनिकको आयोजना गरिन्छ। शिक्षकहरूको दीर्घकालीन सेवालाई सम्मानित गर्ने परम्परा पनि विद्यालयमा छ ।

अन्त्यमा के भन्न चाहनुहुन्छ?

विद्यालयको गतिविधि र समग्र शैक्षिक अवस्थाबारे आफ्नो भनाई राख्ने अवसर दिनुभएकोमा काभ्रेपोष्ट र तपाईंलाई व्यक्तिगत, विद्यालय, अभिभावक र सम्पूर्ण विद्यार्थीहरूको तर्फबाट धन्यवाद व्यक्त गर्न चाहन्छु । साथै आउँदै गरेको नव वर्ष २०८२ सालको पावन अवसरमा सम्पूर्ण अभिभावक, विद्यार्थीहरू, शिक्षकशिक्षिका, कर्मचारी लगायत सम्पूर्ण नेपाली दाजुभाइ तथा दिदीबहिनीहरूलाई शुभकामना व्यक्त गर्दछु । सुस्वास्थ्य, दीर्घजीवी, निरोगी जीवन रहोस् भन्ने शुभेच्छा व्यक्त गर्न चाहन्छु । धन्यवाद ।